CBD-markt op 4 jaar tijd volwassen, maar ...
spelers vragen overheid wel om meer en juiste controles en betere onderlinge samenwerking
Het stigma op cannabis, ook op de legale variant, brokkelt in België en daarbuiten geleidelijk aan af. De aandacht voor de vele voordelen en toepassingen van de plant neemt toe. Behalve roesmiddelen kan je er onder meer textiel, papier, touw, bouwmaterialen, verzorgingsproducten, voeding en olie van maken. Cannabis gedijt ook goed en neemt veel CO2 op. Hij wordt soms wonderplant genoemd. En de markt voor een onderdeel ervan, de CBD-markt, is in ons land na 4 jaar zeker volwassen geworden.
Cannabisbrood
In maart 2023 lanceerde de Belgische bakkerij-restaurantketen Le Pain Quotidien cannabisbrood! High word je er niet van, het THC-gehalte van de zaden ligt extreem laag. THC is de bekendste van de honderden chemische stoffen in de cannabisplant. Het is verantwoordelijk voor het grootste deel van de psychoactieve werking. Legale cannabisproducten bevatten amper of geen THC. Het is maar één voorbeeld van hoe het stigma op cannabis langzaam maar zeker afbrokkelt (Bron: De Tijd).
Noord-Amerika
Volgens de Franse federatie van telers van legale cannabis (of hennep) InterChanvre werd in 2020 wereldwijd ruim 220.000 hectare van de plant verbouwd. De teelt vindt vooral plaats in China, de VS en Canada en is hoofdzakelijk voor industriële toepassingen bedoeld. Frankrijk is de grootste speler in Europa. In Noord-Amerika is een hele industrie gegroeid rond cannabis, met beursgenoteerde bedrijven, gespecialiseerde investeringsfondsen en aandelentrackers.
Over de omvang van die industrie circuleren uiteenlopende cijfers, maar het gaat om miljarden dollars, net zoals voor de illegale markt. De uitbouw van de sector in de VS en Canada hangt samen met de groeiende populariteit van een andere belangrijke stof uit de plant, cannabidiol of CBD.
Die komt vaak voor in olievorm en wordt meestal gebruikt om uiteenlopende medische redenen. In zowel de VS als Canada is cannabis deels gelegaliseerd. De legale cannabisindustrie in Europa is veel minder goed ontwikkeld dan in Noord-Amerika.
In ons land
Op de ontluikende markt van legale rookwaren en CBD is relatief veel beweging. In ons land zijn enkele Brusselaars met Buddy Belgium actief als groothandel in vooral rookwaren op basis van cannabisbloemen. Een andere belangrijke speler is de groep NexGen Europe van Joeri Perneel.
De groep verdeelt als groothandel zowel rookwaren als CBD en heeft met Florapoint zes eigen winkels, in Antwerpen, Deurne, Gent, Brussel, Mechelen en Leuven. Dat aantal moet op korte termijn groeien naar tien. En er is nog de groep JF Maes, verdeler van CBD in België sinds 2019. Zij beschikken over een automatische vullijn voor CBD, waardoor ze hun klanten kunnen voorzien van private labels.
Wirwar
Perneel schat dat er ongeveer 35 CBD-shops zijn in België, waaronder die van Florapoint. Hoeveel precies is moeilijk te achterhalen. Het landschap wisselt geregeld van uitzicht, het internet is vaak misleidend en bij de overheid is het niet mogelijk een actuele lijst te krijgen. Bovendien is er een wirwar van diensten en agentschappen gecreëerd, zowel federaal als op deelstaatniveau, bevoegd voor delen van de legale industrie. Meermaals wijzen ze naar elkaar.
"Het klopt dat er vooral in Brussel en Wallonië vaak producten worden verkocht zonder takszegel en/of health warnings"
Het beleid lijkt momenteel zowat alle richtingen uit te gaan, terwijl België toch vooropliep met de nota's van de FOD Financiën uit 2019 en 2020. Die catalogeerden rookbare, legale cannabis onder 'andere soorten rooktabak', met de bijbehorende belastingen. "Maar dat was geen politieke beslissing, eerder een financiële", klinkt het. Ervoor werd die cannabis verkocht als potpourri.
Illegale verkoop
Meerdere bronnen spreken bovendien van cowboys onder winkeliers, op dat laatste vlak vooral in Brussel en Wallonië "waar vaak producten worden verkocht zonder takszegel en/of health warnings. Op dat vlak en vooral daar is er nog heel veel rommel aanwezig op de markt", vertelt Joeri Perneel. Zijn stelling wordt door anderen bevestigd.
Het gebrek aan reglementering en controle is vervelend, zeker voor de spelers die wel aan alle regels voldoen en de markt willen zien groeien. "Maar over het algemeen vind ik toch dat de overheid haar best doet en ik heb een positief gevoel over onze samenwerking met de diverse instanties."
De sector is volwassen geworden. De administratie en de regels zijn wel nog steeds ingewikkeld, waardoor de indruk bestaat dat de politiek een grijze zone wil laten bestaan
Kortom, de sector is zeker volwassen geworden en ook wel tevreden met wat in ons land op juridisch vlak reeds bereikt is. Echter, de administratie en de regels zijn wel nog steeds ingewikkeld, waardoor de indruk wordt gewekt dat de politiek een grijze zone wil laten bestaan. Van een legalisering van cannabis, zoals sommigen in de sector bepleiten, zal in België niet snel sprake zijn.
Staatsopbrengsten
Nochtans kan een gecontroleerde legalisering de staat geld opbrengen, extra jobs opleveren en tot een betere kwaliteit van de producten leiden. Repressie daarentegen drijft de prijzen op, waardoor criminelen er een groter verdienmodel in zien en actiever worden op de markt. De snellere evolutie in andere landen kan een invloed hebben. In de EU legaliseerde Malta in 2021 als eerste land cannabis. Luxemburg en Duitsland hebben gevorderde plannen, al is het nog geen gelopen race.
Verwarring
Alexandre Dewulf (JF Maes) hoopt van harte dat er nu meer duidelijkheid komt voor de spelers in de sector. "De interpretatie van het koninklijk besluit door de overheid lijkt met de tijd wel te veranderen en wordt niet op een duidelijke en gestructureerde manier naar ons gecommuniceerd. Dit zorgt voor veel verwarring en verspilling (duizenden weggegooide verpakkingen, geannuleerde productie ...) terwijl alle spelers vragen om een positieve samenwerking en een duidelijke marktregulering."
"Nog een voorbeeldje: halfweg 2022 hebben meerdere spelers de FOD Volksgezondheid gevraagd om een lijst met termen die niet op CBD-verpakkingen mogen staan. We hebben toen een zeer constructieve en positieve vergadering met hen gehad. We hebben deze lijst echter nooit ontvangen, noch een reactie op dit verzoek sinds juli 2022."
"Proactieve communicatie naar alle marktspelers toe zou nochtans iedereen in staat stellen om beter geïnformeerd te zijn over hoe de autoriteiten de regels interpreteren."
"Proactieve communicatie zou iedereen in staat stellen om beter geïnformeerd te zijn over hoe de autoriteiten de regels interpreteren"
"Dat is nog steeds een werkpuntje, vind ik, in een anders bloeiende sector voor verkooppunten. Het is een product waardoor krantenwinkels kunnen overleven omdat het goede marges biedt aan verkooppunten, waardoor de economie in het algemeen zichzelf in stand kan houden en lokale winkels kunnen overleven." (Volgens Joeri Perneel kan een winkelier makkelijk een omzet van 100.000 euro per jaar noteren mits een mooi aanbod, inclusief de nodige accessoires.)
"Duidelijke communicatie voorkomt verwarring"
– Alexandre Dewulf, JF Maes
"CBD is legaal in België en er worden hoge accijnzen op betaald. Maar vanwege het gebrek aan conformiteit van de verpakking zijn er nog steeds veel controles, wat dan weer bij de consument tot een verkeerd beeld van de sector kan leiden. En dat is jammer."
"Winkeliers moeten weten dat inbeslagname helemaal niet verplicht is en dat ze het recht hebben om een zogenaamd 'ter plaatse gelaten inbeslagname' aan te vragen. Op die manier kunnen ze hun verpakkingen conform maken, zonder dat het hun winkels geld kost. Deze aanpak stelt ons ook in staat om de tijd te nemen om de interpretatie van het koninklijk besluit te verifiëren en te begrijpen."
"Wat voor ons belangrijk is, is dat we nauw, positief en effectief kunnen samenwerken met overheidsfunctionarissen om tot een nog duidelijker wettelijk kader te komen waaraan iedereen kan voldoen. Dit zal alle betrokkenen ten goede komen, of het nu gaat om inspecteurs, consumenten, detailhandelaren of groothandelaren."
Intrede tabaksspelers
Samuel Bermann (Buddy België): "Hoewel de wetgeving rond CBD in België nog enkele afwijkingen bevat (zoals het verbod op het kopen van CBD-bloem voor gebruik in kruidenthee, een gebruik dat nochtans wijdverspreid is onder oudere consumenten die willen genieten van de ontspannende voordelen van de CBD-molecule zonder de schadelijke effecten van verbranding), blijft het wettelijke kader een van de duidelijkste en meest volbrachte in Europa. Dat is zeker een verdienste."
"In een tijdsbestek van 4 jaar is de markt volwassen geworden, waarbij de meerderheid van dubieuze handelaren plaats heeft gemaakt voor serieuzere bedrijven, over het algemeen uit de tabaksindustrie. Dat versnelt dat proces altijd wel een beetje."
"De dialoog met de autoriteiten is open, hoewel het waar is dat er nog veel onzekerheden en verbeterpunten zijn, met name door een gebrek aan controles op het terrein en een gebrek aan samenwerking tussen de verschillende overheidsafdelingen."
"Ondanks al deze factoren prijzen we onszelf gelukkig omdat we onze internationale activiteiten met een gerust hart hebben kunnen ontwikkelen, wat niet het geval is voor bedrijven die in het buitenland actief zijn: we exporteren nu meer dan 8 ton bloemen per jaar naar CBD-winkels in heel Europa, maar ook en vooral naar tabakswinkels, die we bevoorraden via de grootste distributiebedrijven in Europa."
"Dit wettelijke kader zal ons een concurrentievoordeel hebben gegeven en ons een van de leiders op het gebied van CBD in Europa hebben gemaakt."
"De intrede van spelers uit de tabaksindustrie versnelt altijd wel een beetje de stap naar een volwassen markt"
– Samuel Bermann, Buddy België
